Αύριο
συμπληρώνονται 68 χρόνια από την απελευθέρωση του Αουσβιτς – Η επέτειος τιμάται
και στην Ελλάδα
Στις 27 Ιανουαρίου 1945 ο σοβιετικός Κόκκινος
Στρατός απελευθέρωσε το Αουσβιτς. Δεδομένου ότι το στρατόπεδο αποτέλεσε το
απόλυτο σύμβολο του Ολοκαυτώματος, η ημερομηνία αυτή ορίστηκε από τον ΟΗΕ ως
Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος.Οντως, το Αουσβιτς συμπυκνώνει τη φρίκη της ναζιστικής θηριωδίας και όχι άδικα: εκεί συγκεντρώθηκαν από διάφορα μέρη της ευρωπαϊκής ηπείρου, και εξοντώθηκαν, εκατομμύρια Εβραίοι, Αθίγγανοι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Σλάβοι, κομμουνιστές και αντιστασιακοί. Οπως μας πληροφορεί η Annette Wieviorka («Αουσβιτς, 60 χρόνια μετά», εκδ. Πόλις), «η ιδέα να μετατραπεί το στρατόπεδο σε τόπο μνήμης ξεκίνησε από τους ίδιους τους κρατουμένους, από την περίοδο του εγκλεισμού τους κιόλας». Ορισμένοι μετά την απελευθέρωσή τους δεν εγκαταλείπουν το στρατόπεδο, το οποίο την 1η Μαΐου 1945 υπάγεται διοικητικά στο υπουργείο Πολιτισμού και Τεχνών από την προσωρινή κυβέρνηση της Πολωνίας. Στις 31 Δεκεμβρίου 1945 συζητείται επισήμως το στρατόπεδο να χαρακτηριστεί τόπος μαρτυρίου, κάτι που συμβαίνει την 1η Φεβρουαρίου 1946. Το απίστευτο είναι ότι ορισμένοι πρώην κρατούμενοι θα παραμείνουν εντός του στρατοπέδου εκτρέφοντας πρόβατα και καλλιεργώντας πατάτες, άλογα, πουλερικά, «προσθέτοντας μια πινελιά ανθρωπιάς στον ιδιαίτερα μακάβριο χώρο», όπως γράφει ο σοσιαλιστής, πρώην κρατούμενος Joseph Cyrankiewicz. Στις 14 Ιουνίου 1947 πραγματοποιείται η πρώτη μεγάλη εκδήλωση από τριάντα χιλιάδες επισκέπτες. Τιμώνται όμως μόνον Πολωνοί. Οπως γράφει η ιστορικός Οντέτ Βαρών - Βασάρ, «η εβραϊκή διεκδίκηση του Αουσβιτς ως μνημονικού τόπου θα αρχίσει μετά το 1985».
Σήμερα, φυσικά, οι εκδηλώσεις δεν περιορίζονται στο Αουσβιτς. Σε ό,τι αφορά τα καθ’ ημάς, μεθαύριο Δευτέρα θα πραγματοποιηθεί μεγάλη εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων & Ηρώων του Ολοκαυτώματος, στις επτά το απόγευμα, στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Νωρίτερα, στις 12 το μεσημέρι, θα έχει γίνει και κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Ολοκαυτώματος, Ερμού και Ευβούλου, στο Θησείο.
Ιδιαίτερης μνείας όμως χρήζει μια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23 του μηνός: η πρεσβεία του Ισραήλ συνδιοργάνωσε με την Anemon Productions το Ινστιτούτο Goethe και την Cool Culture, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, την προβολή του ντοκιμαντέρ «A Film Unfinished» της Yael Hersonski (2010): στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανακαλύφθηκαν 60 λεπτά ανεπεξέργαστου φιλμ σε ένα αρχείο στην Ανατολική Γερμανία. Είχε γυριστεί από τους ναζί στη Βαρσοβία, τον Μάιο του 1942, και η ετικέτα έγραφε «To Γκέτο». H ταινία καταγράφει τη ζωή στο Γκέτο της Βαρσοβίας, το οποίο αποτέλεσε τόπο εγκλεισμού για περίπου 300.000 - 400.000 Εβραίους, πριν αρχίσουν οι μαζικές μεταφορές προς το στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα. Το 1998 ανακαλύφθηκε ακόμη μια μπομπίνα και το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει ολόκληρο το ανεπεξέργαστο υλικό αυτής της μπομπίνας. Η εκπληκτική ταινία είχε προβληθεί και πέρυσι στο Exile Room και, όπως και πέρυσι, η ιστορικός Οντέτ Βαρών - Βασάρ έδωσε και πάλι το ιστορικό πλαίσιό της. Η ταινία θα προβληθεί ξανά αύριο (3.30μ.μ.) στον κινηματογράφο «Δαναός» (Κηφισίας 109).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βαρών - Βασάρ εξέδωσε πρόσφατα την «Ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης. Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων» (Εστία, 2012). Μέσα από επτά κείμενα πραγματεύεται την εξόντωση των Εβραίων της Ελλάδας, προτείνοντας την ίδια στιγμή ένα ερμηνευτικό σχεδίασμα τόσο της εκτόπισης όσο και της σιωπής που επακολούθησε τις πρώτες δεκαετίες. Οπως σημειώνει, ελπίζει το όλο εγχείρημα να εγγράφεται στην κατεύθυνση της ιστορικοποίησης του γεγονότος. Ετσι, από θέματα καθαρής ιστοριογραφίας, μνήμης και λογοτεχνίας, σινεμά, μαρτυριών και πολιτισμικής ιστορίας, το βιβλίο περνάει σε ζητήματα όπως η άρνηση της Γενοκτονίας κ.ά. Οπως γράφει στον επίλογο, «η Shoah (με την εβραϊκή της ονομασία) ή το Αουσβιτς (με τη συμβολική έννοια) δεν ήταν μόνο ένα έγκλημα κατά των Εβραίων, αλλά ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητος. Αρα, και η μνήμη της είναι χρέος της ανθρωπότητος».
Πηγή δημοσίευσης : www.kathimerini.gr
Του Ηλια Μαγκλινη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου