Μία πόλη δεν μένει ποτέ ίδια, όταν αντικρίσεις τους νεκρούς της. Αυτοί αποτελούν τη μνήμη αλλά και την ιστορία της, που γράφεται κάθε φορά και σε διαφορετικά σημεία, σε πεζοδρόμια, σε πλατείες, σε δρόμους και κτίρια, όπου κυκλοφορείς καθημερινά ανίδεος. Όπως κάθε περιοχή διαθέτει τους τόπους βίας της, έτσι και η Θεσσαλονίκη έχει τέτοιες περιπτώσεις, που βοούν.
Τους ήχους τους αποτυπώνει τώρα το λεύκωμα με φωτογραφίες του γνωστού φωτογράφου Πάρι Πετρίδη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Άγρα».
Η συνάντηση του ίδιου με το συγγραφέα Σάκη Σερέφα σε μία έκθεση πέρυσι την άνοιξη και η συζήτησή τους για τη βία σε πόλεις του εξωτερικού οδήγησε μοιραία στη Θεσσαλονίκη. Αρχικά συμφώνησαν να «ταιριάξουν τις αδυναμίες τους», που αφορούσαν κυρίως εγκλήματα τα οποία έγιναν σε εισόδους πολυκατοικιών αλλά και πολιτικά εγκλήματα. Η σκέψη ήταν όλα αυτά να συμπτυχθούν σε δέκα λήψεις. «Δέκα μήνες αργότερα οι είσοδοι μας οδήγησαν σε όλη την πόλη, τα εγκλήματα έγιναν ερωτικά και ποινικά και οι λήψεις 52», επισημαίνει στη «Μ» ο φωτογράφος.
Για τον Σάκη Σερέφα πάλι το θέμα των τόπων βίας στη Θεσσαλονίκη ήταν κάτι με το οποίο ασχολιόταν χρόνια. Ήδη από το 1997 είχε εκδοθεί το βιβλίο του «Πτώματα και φαντάσματα στη Θεσσαλονίκη του Εμφυλίου», όπου εξέταζε την τοπογραφία της περιοχής του Γεντί Κουλέ μέσα από τις εκτελέσεις που γίνονταν εκεί την περίοδο του Εμφυλίου. Είχε προηγηθεί και σειρά εκτενών άρθρων του στην εφημερίδα «Μακεδονία», όπου εξέταζε διάφορα διάσημα φονικά που έγιναν στην πόλη. «Έτσι λοιπόν εδώ και είκοσι χρόνια με διαόλιζε το ερώτημα: Ξέρουμε ποια αιματοβαμμένη πολιτική και κοινωνική ιστορία της πόλης εδώ και δεκαεπτά αιώνες έχει γραφεί στα πεζοδρόμια, στις πλατείες και στους δρόμους που διασχίζουμε καθημερινά, για να πάμε κάπου να πιούμε έναν καφέ;», λέει στη «Μ».
Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΒΑΘΟΥΣ
Στο ερώτημα αναλαμβάνουν να απαντήσουν οι φωτογραφίες του Πάρι Πετρίδη, που συνοδεύονται από τα κείμενα του Σάκη Σερέφα. Η εισαγωγή είναι του γνωστού ιστορικού Μαρκ Μαζάουερ, ενώ το επίμετρο του επιμελητή Ηρακλή Παπαϊωάννου. Στο βιβλίο αποτυπώνονται 52 περιστατικά βίαιων θανάτων στη Θεσσαλονίκη, από τους βυζαντινούς χρόνους μέχρι και τον 21ο αιώνα. Ο πρώτος τόπος είναι η περιοχή της πλατείας Ιπποδρομίου, όπου έγινε η μεγάλη σφαγή των χιλιάδων Θεσσαλονικέων από τη φρουρά του αυτοκράτορα Θεοδοσίου στα 390, ενώ ο τελευταίος αφορά την πλατεία Άθωνος, όπου βρέθηκε σφαγμένη δίπλα στους κάδους σκουπιδιών, πλάι στα φοιτητικά ταβερνεία, μία τοξικομανής κοπέλα την Πρωτοχρονιά του 2011.
Όπως γίνεται αντιληπτό, ένα τέτοιο εγχείρημα είχε και τις δυσκολίες του, αφού, για να αποτυπωθεί το σκηνικό ενός εγκλήματος, είναι απαραίτητη η ανθρώπινη απουσία. «Οι περισσότερες λήψεις έγιναν με το πρώτο φως της αυγής ή σε συννεφιασμένες μέρες. Το πρόβλημα ήταν οι άδειοι χώροι ιδιαίτερα στο πολυσύχναστο κέντρο της πόλης, λ.χ. στο πάρκιγκ της πλατείας Ελευθερίας ή σε ένα σημείο στην Τσιμισκή. Σε αυτές τις περιπτώσεις με έσωσε η Μεγαλόχαρη. Εκμεταλλεύτηκα την ερημιά του Δεκαπενταύγουστου», λέει ο φωτογράφος.
Όμως και ο συγγραφέας χρειάστηκε να ανατρέξει σε ένα ευρύτατο αρχείο πληροφοριών και πηγών. «Για τα κείμενα του τόμου χρησιμοποιήθηκαν χρονογραφίες βυζαντινών συγγραφέων, δικογραφίες, δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, καταθέσεις συγγραφέων και μελέτες ιστορικών, καθώς και μαρτυρίες αυτοπτών», τονίζει.
Έπειτα από τόσο ενδελεχή μελέτη οι δύο δημιουργοί συμφωνούν πως όλο το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, από τα κάστρα μέχρι τη θάλασσα και από το λιμάνι μέχρι το Λευκό Πύργο, αποτελεί ζωντανό σπουδαστήριο αιματοβαμμένης μνήμης, το οποίο περπατιέται μέσα σε τρεις ώρες. «Η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι γραμμένη με αίμα. Αυτό βέβαια συμβαίνει σε πολλές πόλεις του κόσμου, όμως εδώ υπάρχει η ιδιαιτερότητα του μεγάλου χρονικού βάθους και της συνεχούς εγκατοίκησης. Νομίζω πως σπάνια μπορεί κανείς να βρει τέτοια πυκνότητα, χωρική και χρονική, από περιστατικά βίας σε άλλη πόλη», καταλήγει ο Σάκης Σερέφας.
* Πληροφορίες
Η παρουσίαση του λευκώματος θα γίνει σήμερα, στις 8 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ (Τσιμισκή 11).
Ομιλητές: Θεόδωρος Παπαγγελής, καθηγητής του τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ, Γιάννης Σταυρακάκης, αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, και Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Θα προβληθεί βιντεοσκοπημένο σχόλιο του Μαρκ Μαζάουερ.Της Κυριακής Τσολάκη
Πηγή δημοσίευσης : www.makthes.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου