Η ΠΟΛΗ ΘΥΜΑΤΑΙ AKOMH: Οι πλακέτες της μνήμης

Λέξεις - εικόνες: Κύα Τζήμου

Στις 8 Απριλίου 1943, 149 Έλληνες εβραίοι μαθητές του Α' Γυμνάσιου Αρρένων Θεσσαλονίκης «επαύσαντο φοιτούντες» του σχολείου. Οι μαθητές εκτοπίστηκαν τις επόμενες εβδομάδες μαζί με τις οικογένειες τους από τις φασιστικές δυνάμεις κατοχής σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι περισσότεροι από αυτούς στο Άουσβιτς. Μόνο έξι από αυτούς επέζησαν του Ολοκαυτώματος. Πριν λίγες μέρες στην μνήμη των θυμάτων του Α' Γυμνάσιου Αρρένων τοποθετήθηκαν μνημειακές πλακέτες στο πεζοδρόμιο μπροστά στο σχολείο, το οποίο βρίσκεται στη Βασιλίσσης Όλγας 3.

Το επιδαπέδιο μνημείο αποτελείται από Stolpersteine (Λίθοι Πρόσκρουσης) του καλλιτέχνη Gunther Demnig από την Κολωνία. Υπάρχουν ήδη 50.000 εγκατεστημένοι Λίθοι Πρόσκρουσης σε 19 κράτη της Ευρώπης.

Στη Θεσσαλονίκη ανθούσε η μεγαλύτερη Εβραϊκή Κοινότητα της Ελλάδας πριν τον Πόλεμο. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτούς εξοντώθηκε στα Στρατόπεδα συγκέντρωσης – κρεματόρια της ναζιστικής Γερμανίας. Από τους περίπου 56.000 Εβραίους της πόλης σώθηκαν 1.950. Μια μαύρη σελίδα της ιστορίας της πόλης που κανείς δεν ήθελε να θυμάται για πάρα πολλά χρόνια.

Μόλις πρόσφατα τη χρονιά που η πόλη γιόρταζε την επέτειο των 100 της χρόνων καθιερώθηκε η Πορεία Μνήμης, στις 15 Μαρτίου, από την Πλατεία Ελευθερίας μέχρι τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. 15 Μαρτίου αναχώρησε ο πρώτος συρμός με βαγόνια για ζώα προς το Άουσβιτς. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ πώς θα ήταν αυτή η πόλη αν δεν έχανε αυτό το κομμάτι του πληθυσμού της. Αυτά τα παιδιά που τους έκλεψαν το μέλλον που είχαν στην πόλη όπου γεννήθηκαν, έπαιξαν, πήγαν σχολείο… Ας μην τα ξεχάσουμε τουλάχιστον. Γιατί η μνήμη είναι αυτή που τελικά μπορεί να αποτρέψει μια καινούργια τραγωδία από τις πολλές που καταγράφονται στην ιστορία.

Η ιστορία του κτιρίου

Οικία Θοδωρή Χατζή Μήσεφ – Α' Γυμνάσιο
Αρχιτέκτων: άγνωστος
Έτος ανέγερσης: 1890-1896

Xρήσεις-Ιδιοκτήτες: οικία Ισαάκ Μπενρουμπή (αναφέρεται απο τον Ν. Μουτσόπουλο), οικία Χατζή Μήσεφ, Α΄ Γυμνασίο Αρρένων από το 1921, ιδιοκτησία του Δημοσίου από το 1928, ιδιοκτησία του Σχολικού Ταμείου του Γυμνασίου από το 1934.

Ιστορία: Το κτίριο ανεγέρθηκε την ίδια εποχή και από το ίδιο συνεργείο με την οικία Ιβάν Χατζή Μήσεφ, συγγενή του Θοδωρή, Σέρβο έμπορο βουλγαρικής υπηκοότητας, μετέπειτα 12ο Δημοτικό σχολείο που κρίθηκε ακατάλληλο πριν περίπου 10 χρόνια και σήμερα τελεί υπό κατάληψη. Το Α' Γυμνάσο Αρρένων ιδρύθηκε στα 1760 με το όνομα “Ελληνομουσείο”. Από τα μέσα του 19ου αιώνα ονομάζεται Ελληνικό σχολείο και λειτουργεί στην οδό Στ. Τάττη. Το 1873 γίνεται εξατάξιο και ονομάζεται Ελληνικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης Αρρένων και στεγάσθηκε σε κτίριο κοντά στον Άγιο Αθανάσιο. Το 1893 μεταφέρεται σε ιδιόκτητο κτίριο, μετέπειτα οικοκυρική σχολή. Μετά την Πυρκαγιά του 1917 μεταφέρεται στο κτίριο της Βασ. Όλγας και μετονομάζεται σε Α' Γυμνάσιο. Από το 1953 λειτουργεί και το Νυχτερινό Παράρτημα, ενώ το 1960 επεκτείνεται και στο διπλανό κτίριο λόγω αυξημένων υποχρεώσεων. Το κτίριο σφραγίστηκε λόγω επικινδυνότητας μετά τον σεισμό του 1978 (παρουσιάστηκαν βλάβες στα εξωτερικά στοιχεία αλλά και στον φέροντα οργανισμό. Αποκαταστάθηκε πλήρως στο πλαίσιο του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας «Θεσσαλονίκη 1997» και επανήλθε σε σχολική χρήση φιλοξενώντας και πάλι το Α' Γυμνάσιο.

ΠΗΓΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: http://parallaximag.gr/thessaloniki/oi-plaketes-tis-mnimis#sthash.eCm6yMML.dpuf