Διαφθορά και αξιολόγηση , Του Αστέριου Αλβανού

Η ελληνική κοινωνία επί πολλά χρόνια επένδυε στη λογική των κομματικών  και πελατειακών σχέσεων. Την εποχή της ανάπτυξης και της οικονομικής ευημερίας οι πολιτικοί ψηφοθηρούσαν τάζοντας θέσεις εργασίας στο δημόσιο. Άλλωστε με αυτή τη νοοτροπία μεγάλωσαν τα περισσότερα παιδιά, τη νοοτροπία του «σταθερός μισθός για πάντα – λίγη δουλειά –σιγουριά». Αυτή η νοοτροπία έχει εισχωρήσει τόσο βαθιά στη ψυχή του νεοέλληνα ώστε ακόμα και τώρα την εποχή της οικονομικής κρίσης, πρώτη επιλογή στα μηχανογραφικά των παιδιών της τρίτης λυκείου είναι το παιδαγωγικό της σίγουρης επαγγελματικής αποκατάστασης στο δημόσιο παρά η νομική σχολή που έχει το ρίσκο του ελεύθερου επαγγελματία. Αποδεικνύεται εύκολα πως πρέπει η ελληνική κοινωνία να αλλάξει νοοτροπία.

Η θεσιθηρία όμως δεν γινόταν με αξιοκρατικά κριτήρια. Δεν υπήρχε ΑΣΕΠ και υπάλληλοι με συμβάσεις εξαμηνιαίες παρέμεναν στη θέση τους για δεκαετίες. Κανείς δεν γκρίνιαζε όμως τότε που υπήρχαν λεφτά για επιδόματα και μισθούς. Ήταν το μυστικό που γνώριζαν οι πάντες πως δημιουργούνταν θέσεις για συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλιώς «φωτογραφικές». Όμως γιατί να μιλήσει κάποιος αφού όλοι είχαν και από κάποιον στην οικογένεια τους;

Πλέον όμως η  κατάσταση  έχει αλλάξει, η ύφεση βαθαίνει και η ανεργία αυξάνεται ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Δημιουργείται ρήξη ανάμεσα στις χαμηλά οικονομικά τάξεις και το κεφάλι των δημοσίων υπαλλήλων ζητάται επί πίνακι.  Είναι ένα ζήτημα σοβαρό, μα συνάμα και λεπτό. Πώς μπορεί να ζητάει κανείς ν’ απολυθούν υπάλληλοι που διορίστηκαν προ εικοσαετίας λόγω τωρινής ανικανότητας; Πώς μπορεί ένα κράτος το οποίο επιδίωξε να έχει χιλιάδες υπαλλήλους και στήριξε τη δημοκρατία του στην γραφειοκρατία, τώρα να ζητάει απ’ αυτούς που το ίδιο τους διόρισε και τους έμαθε να ζουν κατ’ αυτό τον τρόπο, ν’ απολυθούν;

Η προσέγγιση μου σε αυτό το λεπτό ζήτημα θα γίνει στον άξονα διαφθοράς και αξιολόγησης. Σε καμία των περιπτώσεων δεν πρεσβεύω ότι για όλα φταίνε οι κακοί δημόσιοι υπάλληλοι.  Θα ήταν άκρως λαϊκίστικο να ρίξω τις ευθύνες σε όλους. Να κατηγορήσω μια ομάδα ανθρώπων για όλα τα δεινά της χώρας. Στην πολιτική ατζέντα είναι οι απολύσεις ,η διαθεσιμότητα και η κινητικότητα, επομένως είναι επίκαιρο να προσέξουμε τον τρόπο με τον οποίο θα διαπραχθούν.

Ο ελεγκτικός μηχανισμός της κυβέρνησης οφείλει να ενεργοποιηθεί και τάχιστα μαζί με τη δικαιοσύνη να θέσει εκτός δημοσίου όσους με διαφθορά διορίστηκαν και κατέχουν θέσεις του. Υπάλληλοι με πλαστά πτυχία, με συμμετοχή επί πληρωμή σε πολλές θέσεις (κυρίως διευθυντικές) χωρίς να ασκούν τα καθήκοντα τους, υπάλληλοι που έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα από την ελληνική δικαιοσύνη για παράβαση καθήκοντος δεν είναι δυνατόν να κατέχουν θέσεις στο ελληνικό δημόσιο. Διαφθορά στις συναλλαγές, επιβράδυνση διαδικασιών για άνοιγμα μιας επιχείρησης ή ένταξη σε επιχορηγήσεις είναι καθημερινά φαινόμενα που χρήζουν αντιμετώπισης.  Επίσης, ένα τρανό πρόσφατο παράδειγμα διαφθοράς  ήταν οι 17 γυμναστές που ενώ ήταν διορισμένοι στον Αη-Στράτη (σε σχολείο με 8 μαθητές) και έπαιρναν κανονικά τα 12 μόρια προϋπηρεσίας τους αποσπάστηκαν σε μέρη ευνοϊκά για αυτούς, διατηρώντας τα 12 μόρια χωρίς να βρίσκονται στη θέση τους. Την ίδια στιγμή όμως που αυτοί δημιουργούν οργανικά κενά, υπάρχουν νέοι άνθρωποι που παλεύουν την καθημερινότητα τους ως αναπληρωτές και ασκούν το λειτούργημα τους με σύνεση και ενδιαφέρον όπου και αν διοριστούν.

Η κυβέρνηση λοιπόν θα πρέπει ως πρώτο βήμα να πολεμήσει τη διαφθορά στο δημόσιο, στις συναλλαγές, στους διορισμούς από την πίσω πόρτα, στις απευθείας αναθέσεις και στις μίζες. Όταν επιτευχθεί η νίκη στη μάχη με τη διαφθορά, τότε θα μπορεί να ανοίξει και η κουβέντα για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων.

Με την αξιολόγηση θα επιτευχθεί νίκη σε διττό επίπεδο, κατά της διαφθοράς και της κακής διαχείρισης.  Είναι γεγονός πως οι υπηρεσίες υπολειτουργούν και πως διορίζονται σε κομβικές θέσεις άτομα με κομματικό χρίσμα και όχι με ικανότητες. Με αυτό τον τρόπο θα χτυπηθεί περαιτέρω η διαφθορά αλλά ταυτόχρονα και οι πιο άξιοι θα αναλάβουν τις κρίσιμες θέσεις.  Αποκλειστικό κριτήριο για την προαγωγή σε ανώτερες θέσεις υπήρξαν τα χρόνια προϋπηρεσίας χωρίς όμως να ερευνάται αν υπήρχαν υπάλληλοι με περισσότερες ικανότητες. Είναι μη λειτουργικό και χρονοβόρο να είναι διευθυντής ή υπεύθυνος σε μια υπηρεσία ένας υπάλληλος με πτυχίο δημοτικού, χωρίς γνώση υπολογιστών αντί ενός με πτυχίο πανεπιστημίου και γνώσης χρήσης υπολογιστών ακόμα και αν έχει λιγότερα χρόνια εμπειρίας.

Η αξιολόγηση ασφαλώς και μπορεί να γίνει μόνο με αντικειμενικά κριτήρια αλλά θα πρέπει να συνυπολογίζονται και τα υποκειμενικά. Ο χρόνος και ο τρόπος που ο κάθε υπάλληλος δουλεύει διαφέρει ανάλογα με τον τόπο και τις δυσκολίες του. Δεν είναι το ίδιο ένας καθηγητής να δουλεύει πχ σε πειραματικό σχολείο στην Κηφισιά όπου δεν έχει να αντιμετωπίσει φαινόμενα ανέχειας και πείνας, με έναν καθηγητή που δουλεύει σε περιοχές με έντονα τα φαινόμενα της ανεργίας, της βίας και της εγκληματικότητας ακόμα και μέσα στα ίδια τα σχολεία. Το αποτέλεσμα το οποίο προσδοκάται σε επαγγέλματα – λειτουργήματα όπως είναι αυτό του εκπαιδευτικού είναι τελείως διαφορετικό σε κάθε περίπτωση και πρέπει να ισχύουν διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης απ’ ότι σε θέσεις γραφείου στο δημόσιο. 

Η διαφθορά δημιουργήθηκε από τον κρατικό μηχανισμό και από αυτόν πρέπει πρώτα απ’ όλα να καταπολεμηθεί. Η κοινωνία οφείλει να είναι αμείλικτη σε θέματα διαφθοράς, να τα καταδικάζει και να ακολουθεί τις νόμιμες οδούς. Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα κράτος πρότυπο, είναι στο χέρι μας να επιδείξουμε τον πρέποντα αλληλοσεβασμό και να επιβάλλουμε στις κρατικές δομές τη διαφάνεια σε όλους τους τομείς. Η αλλαγή νοοτροπίας αρχίζει από εμάς τους ίδιους!

Αλβανός Αστέριος

ΠΗΓΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ:  http://asteriosalvanos.blogspot.gr/2013/08/blog-post_9265.html