Γιατί η εξουσία αγαπά τους γραφικούς;

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΖΑΜΠΟΥΚΑ

Αναρωτιέμαι αν η γραφικότητα είναι, έτσι κι αλλιώς, διαβατήριο για την εξουσία. Με αφορμή το σόου Νικολόπουλου (περί σεξουαλικότητας πρωθυπουργών…) μου ήρθαν στον νου πολλές άλλες περιπτώσεις, εντός και εκτός δημόσιου βίου. Σε κόμματα, σε εκπομπές, σε σχολεία, σε δήμους, σε συλλόγους γονέων και γενικότερα σε αντιπροσωπευτικές θέσεις ευθύνης και αποφάσεων.
Μπορεί η Βουλή σήμερα να είναι γεμάτη από «ιδιαίτερες» περιπτώσεις, αλλά μια προσεκτική ματιά θα δείξει πως μια ανάλογη κατάσταση συμβαίνει και στην καθημερινότητά μας. Πριν από λίγο καιρό, ένας διευθυντής κλινικής, μου απήγγειλε Όμηρο, για να μου δείξει την αγάπη του για τους Αρχαίους... μια διευθύντρια σχολείου έμπαινε σε τάξεις και εξηγούσε στους μαθητές πώς εμφανίστηκε στο γραφείο της η Αγία Φιλοθέη, μία πρόεδρος γονέων και κηδεμόνων είχε εμμονές καταδίωξης και μιλούσε, συνεχώς, στο τηλέφωνο με υπουργούς… Και, τέλος, ένας Δήμαρχος, κάθε φορά που είχε επίσκεψη στο γραφείο του, προσποιούνταν ότι του τηλεφωνούσε ο Μητροπολίτης της περιοχής!...

Αλλά τι είναι ακριβώς η γραφικότητα και γιατί απολαμβάνει τόση ανοχή στο κοινωνικό περιβάλλον; Και, το χειρότερο, πώς γίνεται γραφικοί άνθρωποι να τρελαίνονται τόσο πολύ για την εξουσία; Ο γραφικός είναι βέβαιο ότι δεν έχει σημειολογική επαφή με το περιβάλλον. Στη συνείδησή του υπάρχει ένας αξιακός κώδικας που θέλει, με θράσος, να επιβάλει στους άλλους, άσχετα αν τον αποδέχονται ή όχι. Αδιαφορεί εντελώς για τη διαφορετικότητα που επικρατεί στον χώρο του και, λόγω μειωμένης αντίληψης, δεν τον απασχολούν οι συνέπειες για την κριτική που θα υποστεί.
Το μεγαλύτερο, όμως, όπλο του είναι ο λαϊκισμός. Επειδή ξέρει πως μια σημαντική μειοψηφία, μπορεί να δεχτεί την «ιδιορρυθμία» του επιμένει να προτάσσει το προφίλ του που αποτελεί βέβαια, τη μόνιμη ταυτότητά του. Αν, για παράδειγμα, οι γραφικοί της Εκκλησίας, δεν είχαν τη φανατική θρησκευόμενη μάζα, δεν θα τολμούσαν δημόσια να εκστομίζουν ό,τι τους κατέβει στο αρρωστημένο μυαλό τους (θυμίζω το τριφασικό ράσο Μητροπολίτη…).
Ο λαϊκιστής γραφικός, όταν διαθέτει εξουσία, ξεφεύγει εντελώς. Ουσιαστικά, βιώνει μια «μέθεξη» αλαζονείας και κομπασμού. Συνήθως, διανοητικά, είναι ανεπαρκής. Μπορεί όμως και διακρίνει ό,τι ταπεινό και ευτελές διαθέτει το «κοινό» του (και οι πολιτικοί και οι σταρ της τηλεόρασης το κάνουν αυτό). Σεξισμός, γυφτιά, διάθεση επαιτείας, καιροσκοπισμός, κουτοπονηριά, εθνικισμός, πατριδολαγνεία, αδιαφορία για πνευματική καλλιέργεια, θρησκοληψία και πολλά άλλα κατώτερα ένστικτα του μέσου ανθρώπου συνθέτουν την «ιδεολογία» που αποθεώνει η «γραφική» εξουσία.
Το κακό όμως είναι πως η ανοχή που επιδεικνύεται στους γραφικούς είναι απίστευτη. Λες και απολαμβάνουν μια ιδιότυπη ασυλία από παντού. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες ο τηλεοπτικός «φασισμός» (παλιότερα, αρκούσε το πελατειακό δίκτυο…) νομιμοποίησε τη γραφικότητα. Πάντα υπήρχαν γραφικοί αλλά τώρα είναι «νόμιμοι» και, κυρίως, αναγνωρίσιμοι! Γι΄ αυτό εκλέγονται πρώτοι στα ψηφοδέλτια. Η ξεφτίλα δεν αποτελεί πια εμπόδιο, ακόμα και για αυτούς που αναγκάζονται να υποδυθούν τους γραφικούς, ενώ δεν είναι (ό,τι «πολύχρωμο» εμφανίζεται στην τηλεόραση εκλέγεται, οπότε…).
Ένας φίλος, ψυχολόγος στον Καναδά με τεράστια εμπειρία σε έρευνες, μου έλεγε πρόσφατα για ένα κοινωνικό πείραμα που θα μπορούσε να γίνει. Αν υπήρχε η δυνατότητα να συμπεριληφθεί σε ψηφοδέλτιο, ο Σήφης ο κροκόδειλος (από τα πιο celebrities ζώα των τελευταίων ετών…), πόσες ψήφους θα έπαιρνε; Έστω αν έμπαινε σε μια δημοσκόπηση, βρε αδερφέ..
Δυστυχώς, η κατάσταση δείχνει ότι ξεφεύγει τελείως. Αυτό δεν είναι δημοκρατία που ζούμε αλλά ένα φαντεζί τσίρκο γελωτοποιών. Αυτοί είναι που αποτελούν πλέον, πρότυπα και πολλαπλασιάζουν τα κρούσματα. Μου είναι δύσκολο να δεχτώ ότι, από τον πρόεδρο ενός δεκαπενταμελούς, μέχρι τον υπουργό, θα πρέπει να θεωρώ φυσιολογική πλέον, τη γραφικότητα της ταυτότητάς του.
Μου είναι επίσης αδιανόητο να δεχτώ ότι ο κάθε αξιολύπητος «ανθρωπάκος» της τηλεόρασης θα συνεχίζει να είναι ο «πορτιέρης» της εξουσίας κι ο «νταβατζής» του κάθε ραμολιμέντου.

ΠΗΓΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: www.protagon.gr