Από το ίδρυμα στην αγκαλιά μιας οικογένειας

Διέξοδο σε εκατοντάδες παιδιά που φιλοξενούνται σε ιδρύματα ανά τη χώρα, αλλά αναζητούν στέγη και φροντίδα σε οικογενειακό περιβάλλον, πρόκειται να δώσει η ανάπτυξη του θεσμού της αναδοχής, μέσα από τη σύσταση του Εθνικού Μητρώου Ανάδοχων Γονέων που αποφάσισε το υπουργείο Εργασίας.

Πρόκειται για ένα χρόνιο αίτημα όλων των προνοιακών φορέων και του Συνηγόρου του Παιδιού και η υλοποίησή του αναμένεται να συμβάλει καταλυτικά στην αποϊδρυματοποίηση των παιδιών.

Οι κοινωνικές υπηρεσίες υποστηρίζουν ότι η αναδοχή πρέπει να πρέπει να πάψει να λειτουργεί ως προθάλαμος της υιοθεσίας, καθώς αποτελεί παγκοσμίως μία από τις προτιμώμενες μορφές εναλλακτικής οικογενειακής φροντίδας. Με την εφαρμογή του Μητρώου Ανάδοχων Γονέων, το οποίο καλούνται να συστήσουν οι κοινωνικές υπηρεσίες των κατά τόπους περιφερειών, εκτιμάται ότι θα αυξηθεί και άλλο η ζήτηση από ζευγάρια που ενδιαφέρονται να γίνουν ανάδοχοι γονείς.

Ταυτόχρονα, τα παιδιά που θα απομακρύνονται με εντολή εισαγγελέα από το οικογενειακό τους περιβάλλον (λόγω κακοποίησης, εγκατάλειψης, παραμέλησης κ.ά.) θα μεταφέρονται απευθείας σε μια οικογένεια που έχει δηλώσει το ενδιαφέρον της για να φροντίσει ένα παιδί. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Παιδιού, στη διετία 2010-2011 καταγράφηκαν μόνο 22 νέες αναδοχές παιδιών, που υποστηρίχτηκαν από την πολιτεία, ενώ το 2012 παρατηρήθηκε μικρή αύξηση αυτών, τη στιγμή που εκατοντάδες παιδιά τοποθετούνται κάθε χρόνο σε ιδρύματα παιδικής προστασίας και αρκετά αναγκάζονται να παραμένουν σε νοσοκομεία μέχρι να βρεθεί χώρος σε ιδρύματα κλειστής φροντίδας.

Αυτό έχει αποτέλεσμα στη χώρα μας η μέση διάρκεια παραμονής των παιδιών σε ιδρύματα να ξεπερνά ακόμη και τα έξι χρόνια, ενώ διεθνώς ο αποδεκτός χρόνος παραμονής σε ίδρυμα δεν ξεπερνά τους έξι μήνες.

ΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Σήμερα στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στα οκτώ Κέντρα Παιδικής Προστασίας - Παιδικά Χωριά, τα οποία εποπτεύονται από τη διεύθυνση Πρόνοιας, φιλοξενούνται συνολικά 198 παιδιά, που είτε εγκαταλείφθηκαν είτε κακοποιήθηκαν ψυχολογικά ή σωματικά. Ωστόσο σε όλους αυτούς τους χώρους, που είναι σχεδόν κορεσμένοι, υπάρχει αυξημένη ζήτηση, αφού ετησίως υποβάλλονται αιτήσεις διπλάσιες από τον αριθμό της δύναμης που έχουν σε κλίνες και κοινόχρηστους χώρους.

Πρόκειται για το Ελληνικό Παιδικό Χωριό στο Φίλυρο, το Παιδικό Χωριό SOS, το Σπίτι της “Άρσις”, το Χαμόγελο του Παιδιού, το ορφανοτροφείο θηλέων “Μέλισσα” στη Θεσσαλονίκη, το Ίδρυμα “Βενιαμίν” στην Κατερίνη, η “Παναγία Οδηγήτρια” στα Γιαννιτσά και το Σπίτι της Βεργίνας στην ομώνυμη περιοχή.

Σύμφωνα με την Ελένη Πατίδου, ψυχολόγο της διεύθυνσης Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το Εθνικό Μητρώο Ανάδοχων Γονέων, για το οποίο είναι προς το παρόν υπεύθυνος ο Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑ), θα ενημερώνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και ιδιωτικούς φορείς παιδικής προστασίας και φυσικά από τον εισαγγελέα ανηλίκων. “Εμείς δημιουργούμε το ειδικό μητρώο αναδόχων οικογενειών ή γονέων, καλώντας τους ενδιαφερόμενους να δηλώσουν την επιθυμία να γίνουν ανάδοχοι γονείς, δηλαδή να προστατεύσουν και να παρέχουν πραγματική φροντίδα σε παιδιά που το έχουν ανάγκη”, σημειώνει η κ. Πατίδου.

Στην περίπτωση της αναδοχής τα παιδιά εξακολουθούν να έχουν επικοινωνία με τη φυσική οικογένειά τους και είναι υποχρέωση του αναδόχου να τα φέρνει σε επαφή με τους φυσικούς γονείς, εκτός και αν υπάρχει άλλη εισαγγελική εντολή ή δικαστική απόφαση.

“Στην Ελλάδα θα έπρεπε να γίνονται αναδοχές εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δυστυχώς δεν γίνονται, παρόλο που η χώρα μας έχει υπογράψει τη σχετική διεθνή σύμβαση για να προωθεί τις αναδοχές και την αρχή της αποϊδρυματοποίησης, και είναι επομένως μια υποχρέωσή μας απέναντι στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών”, αναφέρει η ψυχολόγος.

Η ίδια εξηγεί ότι οι διαδικασίες για τη σύσταση του μητρώου άρχισαν στις υπηρεσίες της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ στις 5 Φεβρουαρίου η διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας θα συναντηθεί με την εισαγγελία ανηλίκων προκειμένου να εξεταστεί ο τρόπος λειτουργίας του μητρώου. Μετά το πράσινο φως που άναψε το υπουργείο Εργασίας, η αρμόδια υπηρεσία δέχεται τις πρώτες αιτήσεις υποψήφιων ανάδοχων γονέων.

ΑΝΑΔΟΧΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΗ

Σε ό,τι αφορά τους ανάδοχους γονείς, η κ. Πατίδου υπογραμμίζει ότι μπορούν να πάρουν ένα παιδί για λίγες μέρες, για κάποιους μήνες ή και μόνιμα. Η νομοθεσία, όπως αναφέρει, καλύπτει και αυτή την περίπτωση, ενώ ο εισαγγελέας αποφασίζει ανάλογα με τις ανάγκες που έχει ένα παιδί.

Σήμερα πάντως αυξημένος είναι ο αριθμός των ενδιαφερόμενων που θέλουν να γίνουν ανάδοχοι γονείς, και όπως τονίζει η ψυχολόγος της ΠΚΜ, “από ό,τι γνωρίζουμε από δομές κοινωνικής προστασίας, πολλοί είναι οι εθελοντές που ζητούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς, αλλά δυστυχώς μέχρι σήμερα η διαδικασία δεν ήταν εύκολη”. Προσθέτει μάλιστα ότι στην Κεντρική Μακεδονία υπάρχουν παιδιά που χρειάζεται να μπουν σε ανάδοχη οικογένεια, αλλά προς το παρόν φιλοξενούνται σε ιδρύματα και κέντρα παιδικής προστασίας.

Λόγω της κρίσης όμως σημειώνεται και το φαινόμενο πολλοί φυσικοί γονείς να ζητούν από τα ιδρύματα να κρατήσουν τα παιδιά τους, καθώς δηλώνουν ότι αδυνατούν να τα φροντίσουν. “Από τους ελέγχους που κάνουμε στους φορείς, ενημερωνόμαστε ότι πηγαίνουν γονείς και ρωτούν αν μπορούν να αφήσουν τα παιδιά τους, αλλά επειδή είναι γεμάτες όλες οι δομές παιδικής προστασίας δεν μπορούν να τους εξυπηρετήσουν”, λέει η κ. Πατίδου.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Τα παιδιά που φιλοξενούνται σήμερα σε ιδρύματα και κέντρα παιδικής προστασίας στην Κεντρική Μακεδονία είναι συνολικά 198. Συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη είναι: “Μέλισσα” 23 κορίτσια, “Άρσις” 15 αγόρια και κορίτσια ηλικίας μέχρι 16 χρονών, Ελληνικό Παιδικό Χωριό 50 παιδιά, Παιδικό Χωριό SOS 40 παιδιά, Το Χαμόγελο του Παιδιού 29 και σε κέντρο στον Τρίλοφο δύο παιδιά. Στην Πέλλα φιλοξενούνται 13 παιδιά, στην Πιερία 4 και στην Ημαθία 22.

ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΟΧΗ

Με την υιοθεσία, οι υποψήφιοι θετοί γονείς παίρνουν απευθείας το παιδί και το έχουν μόνιμα, παρέχοντάς του όλα τα δικαιώματα του βιολογικού τέκνου. Το υιοθετημένο παιδί έχει το δικαίωμα μετά τα 18 να γνωρίσει για τη βιολογική του οικογένεια, απαγορεύεται όμως η βιολογική του οικογένεια να έρχεται σε επαφή με το παιδί. Αντίθετα, στην αναδοχή είναι υποχρέωση του ανάδοχου γονέα να φέρνει σε επαφή το παιδί με τη φυσική οικογένεια και για οποιαδήποτε επαφή να ρωτά τη βιολογική οικογένεια. Η αναδοχή ωστόσο μπορεί να εξελιχθεί σε υιοθεσία.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ: ΜΑΣΤΙΓΑ Η ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ

Οι κοινωνικοί λειτουργοί επισημαίνουν πως τα φαινόμενα της παραμέλησης ανηλίκων, της παιδικής κακομεταχείρισης και κακοποίησης, εξελίσσονται σε μάστιγα για την κοινωνία, καθώς έρχονται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωποι με τέτοιου είδους περιστατικά. Πολλά από αυτά τα παιδιά, προκειμένου να απομακρυνθούν από το νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον για να βρουν προστασία και φροντίδα, μεταφέρονται με την εντολή του εισαγγελέα ανηλίκων σε παιδιατρικά νοσοκομεία. Απώτερος σκοπός είναι να βρεθεί το κατάλληλο πλαίσιο φιλοξενίας τους ή, όταν αυτό κριθεί σκόπιμο, να επιστρέψουν στην οικογένειά τους. Ειδικά σήμερα με την κρίση, εκτός από τα παιδιά που πέφτουν θύματα κακοποίησης και παραμέλησης πολλές είναι οι περιπτώσεις παιδιών που φιλοξενούνται σε ιδρύματα και κέντρα παιδικής προστασίας, καθώς οι οικογένειές τους τα εγκατέλειψαν επειδή αδυνατούν να τους προσφέρουν τα βασικά της καθημερινής διαβίωσης.

Σύμφωνα με τους επιστημονικούς υπεύθυνους και κοινωνικούς λειτουργούς των ιδρυμάτων, τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρείται ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός εισαγγελικών παραγγελιών και δικαστικών εντολών, βάσει των οποίων τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο πρέπει να απομακρύνονται από το οικογενειακό περιβάλλον, βρίσκοντας άμεσα ασφαλές καταφύγιο στις στέγες παιδικής προστασίας.

Ωστόσο ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός παιδιών στη χώρα μας που πέφτουν θύματα κακοποίησης, ο μεγάλος αριθμός καταγεγραμμένων νοικοκυριών κάτω από το όριο της φτώχειας και η παράλληλη αυξανόμενη ζήτηση εύρεσης θέσεων σε κάποιο ίδρυμα παιδικής προστασίας έχουν ως αποτέλεσμα πολλά παιδιά να περιμένουν ένα μεγάλο διάστημα έως ότου βρεθεί μια κλίνη σε κάποια από τις στέγες.

ΤΗΣ ΦΑΝΗΣ ΣΟΒΙΤΣΛΗ

ΠΗΓΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: www.makthes.gr