Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης: Ανεξίτηλο το σημάδι της στην πόλη

Σημαντικές πτυχές της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης αναδείχθηκαν στη χθεσινή εκδήλωση που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας “Κωνσταντίνος Καραμανλής” με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης.



Ο χαρακτηριστικός τίτλος της εκδήλωσης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής, ήταν “Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης από τους Βαλκανικούς Πολέμους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο”. Ο πρώτος εισηγητής, Νίκος Μαραντζίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, έθεσε το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο: “Η ένταξη της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος το 1912 έθεσε επί τάπητος μια σειρά νέα ζητήματα για τους 60.000 περίπου εβραίους της πόλης. Τις μέρες που εισήλθε ο ελληνικός στρατός, στην πόλη της Θεσσαλονίκης ζούσαν περίπου 61.439 εβραίοι (38,9%), 45.867 μουσουλμάνοι (29,05%), 39.956 χριστιανοί Έλληνες (25,31%), 6.263 χριστιανοί Βούλγαροι (3,8%) καθώς και 4.364 άλλοι (2,76%)”.

Το δίλημμα του μεσοπολέμου
Αναφερόμενος στην πολιτική ζωή εντός της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης του μεσοπολέμου, ο κ. Μαραντζίδης υπογράμμισε πως “ουσιαστικά ο μεσοπόλεμος έθεσε ένα δίλημμα στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης: αφομοίωση ή όχι στο νέο κράτος”. Ο κ. Μαραντζίδης επισήμανε την αντιβενιζελική στάση της εβραϊκής κοινότητας: “Η πολιτική ζωή της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης διαμορφώθηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου από τη βασική αντιπαράθεση που κυριάρχησε στο εσωτερικό της για το ποια θα έπρεπε να είναι η στάση της έναντι του ελληνικού έθνους-κράτους. Απέναντι στη διαίρεση του εθνικού διχασμού και στη διαμάχη μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών η εβραϊκή κοινότητα παρέμεινε θεμελιωδώς αντιβενιζελική, ιδιαίτερα από τα μέσα της δεκαετίας του ’20 κι έπειτα. Μπορεί μάλιστα να ειπωθεί πως η σύγκρουση ανάμεσα στον βενιζελισμό και τους εβραίους της Θεσσαλονίκης υπήρξε η πιο σημαντική και εκρηκτική διαίρεση που ενέπλεκε μια εθνική μειονότητα”, τόνισε χαρακτηριστικά στην ομιλία του.
Στο Ολοκαύτωμα των εβραίων της Θεσσαλονίκης αναφέρθηκε στην εισήγησή του ο λέκτορας του Πανεπιστημίου της Χάιφας Angel Chorapchiev, ο οποίος επισήμανε όλα τα στάδια από την είσοδο του γερμανικού στρατού στην πόλη μέχρι τη μεταφορά των εβραίων στο Άουσβιτς. “Οι εβραίοι στοχοποιήθηκαν από την αρχή της κατοχής”, τόνισε και επισήμανε τους διωγμούς, τις απαγορεύσεις, τη συγκέντρωση των αντρών εβραίων στην πλατεία Ελευθερίας το καλοκαίρι του 1942 από τις κατοχικές δυνάμεις, ώστε στη συνέχεια να οδηγηθούν σε καταναγκαστικά έργα, την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου και την έναρξη ισχύος αντιεβραϊκών μέτρων το 1943, όπως η υποχρέωση να φορούν στο πέτο το κίτρινο αστέρι.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης στον χαιρετισμό του επισήμανε πως η Θεσσαλονίκη πρέπει να μάθει το παρελθόν της για να χτίσει το μέλλον της. “Στη Θεσσαλονίκη υπήρχε συνύπαρξη λαών και πολιτισμών. Η εβραϊκή κοινότητα διαλύθηκε με το Ολοκαύτωμα και η Θεσσαλονίκη έχασε την ψυχή της, διότι οι εβραίοι ήταν πολύ μεγάλο μέρος της ψυχής της Θεσσαλονίκης”.

Τίποτα δεν χαρίστηκε
Στη σημασία και τα μηνύματα της εκδήλωσης αναφέρθηκε η γενική διευθύντρια του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Μαριάνα Πυργιώτη. “Η Θεσσαλονίκη πριν 100 χρόνια απελευθερώθηκε διότι δώσαμε τη μάχη. Σήμερα καλούμαστε να δώσουμε νέες μάχες, διαφορετικές αλλά υπαρκτές”, σημείωσε τονίζοντας πως το πρώτο μήνυμα είναι ότι τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Αναφερόμενη στο δεύτερο μήνυμα το οποίο προκύπτει από το Ολοκαύτωμα των εβραίων από τους ναζιστές επισήμανε πως πρέπει να υπάρχει εγρήγορση ώστε να διαβλέπουμε και να απομονώνουμε καταστάσεις που μπορεί να επωάζουν το “αυγό του φιδιού”.
Χαιρετισμό απηύθυναν επίσης ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης Γιάννης Ποδιώτης, εκπρόσωπος της πρεσβείας του Ισραήλ και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ. Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο γενικός διευθυντής της ΕΡΤ-3 Κώστας Μπλιάτκας.
Πηγή δημοσίευσης : www.makthes.gr